SWEN staat voor Stichting Wijn Examens Nederland. Een onafhankelijk toetsingsorgaan voor wijnopleidingen in Nederland. Er zijn vier verschillende niveau's. Het behalen van SWEN1 levert je de Wijnoorkonde op, SWEN2 het Wijnbrevet, dit is tevens je entreekaart voor de pittige Vinologenopleiding aan de Wijnacademie. Rond je deze met succes af dan mag je jezelf Register-Vinoloog van de Wijnacademie noemen en heb je het niveau SWEN3 behaald. Heb je er dan nog geen genoeg van, dan kun je doorgaan voor SWEN4 en het behalen van de titel Magister Vini. Dat klinkt misschien als een heerschap uit Harry Potter maar het is de hoogst haalbare Nederlandse titel op het gebied van wijneducatie. De eventuele volgende stap is die van Master of Wine. Dit is een internationale titel en de voertaal bij de opleiding is Engels. Wereldwijd zijn er iets meer dan 300 Masters of Wine waarvan slechts twee uit Nederland: Frank Smulders was de eerste en recentelijk is daar Cees van Casteren bijgekomen. Wanneer wijn je interesseert of je hobby is dan is de stap naar niveau 1 en 2 snel gemaakt. Voor medewerkers in een wijnwinkel of slijterij is SWEN2 eigenlijk een minimum vereiste. SWEN3 of de vinologenopleiding is hoofdzakelijk voor mensen die dagelijks werken met wijn. Slijters, wijnwinkeleigenaren, sommeliers en ander Horecapersoneel, al dan niet aangevuld met een opleiding aan bijvoorbeeld de Academie voor Gastronomie. Hier kun je bijvoorbeeld ook heen wanneer je door wilt gaan voor Master of Wine.De toetsing bestaat uit een proefgedeelte en een theoriegedeelte. Onnodig om te vermelden dat de moeilijkheidsgraad met elk niveau toeneemt. Ook het aantal te proeven wijnen neemt toe. Vier voor SWEN1, zes voor SWEN2 en twaalf voor SWEN3, plus enkele theorievragen over deze wijnen. Alles gaat via multiple choice. Per wijn krijg je drie opties waaruit je moet kiezen. Je hoeft geen 100% score te hebben, maar wel een bepaald minimum om te slagen. Op niveau 2 krijg je nog redelijk typische wijnen te proeven en staan de opties waaruit je kunt kiezen nog vrij ver uit elkaar. Op niveau 3 is het al een stuk lastiger. Heb je pas geleerd dat wijnen van de pinot noir druif vrij licht van kleur zijn, dan zul je zien dat er een Chileense of Amerikaanse Pinot Noir in je glas zit die je ernstig aan het twijfelen maakt. Druivenrassen staan ook niet meer in de antwoorden verwerkt, alleen de naam van de wijn en het oogstjaar. Zo dien je dus te weten dat wijnen uit de AOC Apremont wit zijn en hoofdzakelijk van de druif jacquère gemaakt worden. Of je proeft overduidelijk de eigenschappen van de sauvignon blanc druif in je glas, blijken de antwoorden allemaal te bestaan uit Sauvignon Blanc wijnen uit drie verschillende landen, of erger, van drie verschillende gebieden uit hetzelfde land.
Naast het proeven is er dan ook nog de theorie. Eén boek voor SWEN2, vier boeken voor SWEN3 en eigenlijk is de Wijnatlas van Jancis Robinson en Hugh Johnson daarbij onontbeerlijk. De informatie in die boeken is nooit compleet. Net als dat wijn een levend product is, zo veranderlijk is ook de wijnwereld. AOC's verschijnen en verdwijnen, wijnbouw rukt steeds meer op naar noordelijke gebieden dus er komen ook steeds meer wijnproducerende landen bij, regelgeving wijzigt constant. Zelfs na het behalen van een titel ben je constant bezig om je kennis op peil te houden. Die kennis gaat ver, heel ver. Het complete rijtje DOC's uit Piëmonte kunnen opnoemen is een minimale vereiste. En als je dat al in je kop hebt weten te stampen dan moet je nog maar hopen dat er iets over wordt gevraagd op het examen. Het leren van de grote lijnen werkt nog op SWEN2 niveau maar bij SWEN3 draait het om de details.
Het examen bestaat uit 4 modules. Module 1 is vinificatie plus geheel Frankrijk, module 2 is de rest van Europa, module 3 is wijnwetgeving plus de rest van de wereld en module 4 is het proeftechnisch gedeelte. Elk half jaar kun je examen doen. Je beslist zelf voor welke module(s) je gaat maar je moet ze alle vier gehaald hebben binnen 8 examenmomenten, dus binnen vier jaar. De opleiding zelf duurt zo'n 20 lesdagen verspreid over ongeveer een jaar. De ochtendsessie bestaat altijd uit het blind proeven van wijnen en elke middagsessie is er weer een andere docent die komt vertellen over zijn of haar specialisatie. Ook hierbij worden wijnen geproefd die met de theorie van die dag te maken hebben. Voor meer informatie verwijs ik je graag naar de SITE van de Wijnacademie.
